|
Xahiş olunur çatda Etika qaydalarına riayyət edin . Hər hansı bir problem yaranarsa (055)-556-51-19, (070/077)-377-51-19 Etibar
Günəş hər zaman şərqdən doğular qərbdən batar amma hər vaxt eyni yerdən deyil. Yayda daha şimala yaxın bir yerdə doğulub göydə bir oxatan çəkərkən bu ox getdikcə cənuba sürüşər. Günəşin il boyunca çəkdiyi bütün oxlar bir qurşaq və ya band meydana gətirirlər.
Planet olub-olmadığı hələ müzakirə edilən kiçik Plutonun yüngül
dəli orbitini saymazsaq az qala bütün planetlərin
Günəşin ətrafındakı dolanma müstəvidə eyni olduğundan, onlar
da səmada bu qurşaq içersinde hərəkət edərlər. Bu nəslə bürclər qurşağı və ya Zodyak deyilər.
İnsanlar tarix boyunca səmada gördükləri ulduzları daha
yaxşı təyin və araşdıra bilmək üçün onları qruplara
ayırmışlar. Bu qruplar tamamilə xəyali sərhədlərlə
bir-birlərindən ayrılırlar. Qruplaşdırma ən böyük faydası bir
ulduzun səmadakı mövqesini asanlıqla belirleyebilmektir.
Məsələn, London harada deyə soruşulduğunda, 51 dərəcə şimal
paraleli və sıfır qərb boylamında cavabı çox bir şey ifadə etməz
amma İngiltərədə deyilincə dərhal aydın olar. Ulduzların
mövqelərini də səmadakı koordinatları ilə deyil içində
olduqları takımyıldızın adıyla bildirmək daha praktikdir.
Bu gün səmada rəsmən təsbit edilmiş və adlandırılmış
irili-xırdalı 88 komanda ulduz hini vardır. Bunlardan 12
dənəsi bürclər qurşağına bərabər gəlir, yəni bu 12 Bürc
günəşin il boyunca çəkdiyi yay içində iştirak edərlər və hər il
eyni tarixlərdə səmada eyni mövqelərdə görülərlər.
Bu takımyıldızların örtdüyü sahələr bərabər deyil, amma
Babillilər minlərlə il əvvəl vaxt hesablarını asanlaşdırmaq
üçün bürclər qurşağını 12 bərabər hissəyə bölmüş, hər parçaya
bərabər gələn ulduzlar qrupunun bir ad vermişlər və bir
simvolla göstərmişlər.
O zamanlar dünya kainatın mərkəzi, səma də onun ətrafında,
üzərinə ulduzların yerləşdirildiyi kristal bir kürə olaraq
düşünülürdü. Ulduzların və planetlərin dünya ətrafında
dolanıb dayanan Tanrılar və ruhlar olduqlarına, Günəş və Ay ilə
birlikdə səmadakı mövqelərinin insanların şəxsiyyətlərini
təsir etdiyinə, həyatlarını şəkilləndirdiyinə inanılırdı. Bu
inanış astrologiyanın təməlini meydana gətirdi, yəni astroloji tamamilə
bir inam sistemidir.
Astronomiya isə bir elm sistemidir. Dünyanı kosmosdakı
milyardlarla göy cisimindən biri olaraq görər, bir elm sahəsi
olaraq digər müsbət elm sahələriylə, yəni riyaziyyatla,
fizikala, kimya ilə də əlaqəlidir. Astronomiyaya görə bürclər
qurşağında 12 deyil 13 ulduz hini vardır. Ophiuchus adı
verilən bu bürc, əqrəb və yay bürclərinin arasında iştirak edər.
Astronomiyaya görə dünyanın hərəkəti zamanı çərşənbə axşamınım etməsi
səbəbiylə bürclər 4000 il bundan əvvələ görə bir bürc
kaymışlardır.
Bürclər qurşağını 12 hissəyə Babillilər bölmüşlər amma
səmadakı ulduzları formalaşdırmaq və tanrılarla
qaynaşdırmaq eradan əvvəl 4000 illərinə, Sümerlere qədər
uzanır. Məsələn Dolça Bürc yəni su daşıyan adam ta o
zamanlarda yer üzünə Olmezliye suyu daşıyan Cənnət Allahı
Anın simvolu olaraq qəbul edilmişdi. Babillilərdən sonra
gələn Misir, Yunan, Roma kimi bütün mədəniyyətlərin ulduz
bürclərini görüş və değerlendiriş şəkilləri günümüz bürc
tərifləri ilə dərhal dərhal eynidir.
Köhnə sivilizasiyaların hər bir ulduz hinindəki parlaq
ulduzların meydana gətirdikləri şəkilləri yer üzündəki bir şəklə
bənzədərək adlandırdıqları deyilər amma bu çox ağla uyğun
deyil. Ulduz bürclərinə saatlarla baxılsa belə balıq
bürcündəki balıq, xərçəng bürcündəki yencək görülə bilməz. İçində
277 görülə ulduz olan Böyük Ayının yalnız ən parlaq
7 ulduzunun yaratdığı şəklin ayı ilə heç bir əlaqəsi yoxdur,
olsa olsa cezveye bənzər.
Bəlkə də bu gün biz səmanı 4000 il əvvəli qədər dəqiq
görə bilmirik. Şəhərlərin parlaq işıqları və hava çirkliliyi
onları əvvəlki qədər parlaq və dəqiq görməmizi maneə törədir.
Əslində içində görülə yüzlərlə ulduz olan bir
bölgədəki ulduz hinindən, eynilə tualetdə yer karolarındaki
qara ləkələri müxtəlif şəkillərə bənzədənlər kimi hər kəs
özünə görə bir şəkil çıxarda bilər.
Köhnə sivilizasiyaların ulduzları və ulduz çoxluqlarını bəzi
şəkillərə bənzədərək deyil də mifoloji hekayə və əfsanələrə
söykənərək adlandırmış olmaları daha məntiqli görünür.
Məsələn Qərb mədəniyyətləri öküz, əqrəb, balıq kimi adları
seçerlerken Çinlilər pələng, siçan, ilan kimi adları
istifadə etmişlər.
Zodyak, yəni ulduz bürclərini şəkilləndirmə və adlandırma
minlərlə il əvvəl Mesopotamiyada başladığı halda bu
dövrlərdən qalma yazılı sənədlər çox azdır. Ancaq köhnə Yunan
sivilizasiyasında etibarən hər cür məlumat, rəvayət və əfsanə
yazılı hala gətirilməyə başlanıldığında ulduz bürclərinin
hekayələri Yunan mifologiyası ilə qaynaşdırılar.
Əslində balıq, əqrəb, yay kimi bürc adları o komanda
ulduzların adları deyil onları simvollaşdırma edən şəkillərin
adlarıdır. Bürc adları ümumiyyətlə hər yerdə eynidir amma
yenə də cəmiyyətinə görə kiçik fərqlər vardır. Məsələn hər
yerdə adı Virgin (bakirə) olan bürc Türkcədə 'başaq'
olmuşdur.
İndi hər bir bürcün komanda ulduzunun adını, simvolunun
İngilis dili və Az adlarını və tarixlərini yazaraq
mifologiyadakı hekayələri nəymiş ona baxaq.
- Qoç / ram / Qoç (21 Mart-20 Aprel): Yunan mifologiyasında,
Arqo gəmisində, Yasonun idarəsi altında səfər edərək 'Qızıl
Pöstekini axtaran Argonotun hekayəsinə əsaslanır. Qızıl postu
daşıyan qoç sonunda səmaya çıxaraq burada yerini alar.
- Buğa / Bull / Buğa (21 Aprel-21 May): Tanrı Zeus öküz
qılığına girərək Şahzadə Avropanı Girit adasına aparmağa
cəhd edər. Öküz dənizdə üzərək Avropa ilə birlikdə sahildən
uzaqlaşarkən yalnız bədəninin yarısı görünər onun üçün də
səmada yarım öküz şəklindədir
- Əkizlər / twins / Əkizlər (22 May-21 İyun) Castor və
Pollux, Sparta kraliçasının oğullarıdırlar. Castorun atası
Kral Tyndareous ikən Pollux Kral Zeusdan olduğu səbəbindən
ölümsüzdür. İki qardaş əvvəllər Argonotlara dənizdə köməkçi
olarkən sonra səmada bütün gəmilərə yol göstərməyə
başlamışlar.
- Xərçəng / Crab / Xərçəng (22 İyun-22 İyul): Mifoloji
qəhrəman Herkül çox başlı Hydra ilə döyüşərkən bir yencək
məngənələri ilə ayaqlarına yapışar. Herkül istəmədən yazıq
yencəyi əzər və yencək göyə, cənnətə yüksələr.
- Leo / Lion / Aslan (23 İyul-23 Avqust): Roma
mifologiyasında Lion, Aydan gəlir, Herkülün bacardığı 12 böyük
işin birincisində onun tərəfindən öldürülər və təkrar
səmaya göndərilir.
- Qız / Virgin / Qız (24 Avqust-23 Sentyabr): Bəzi
mədəniyyətlərdə ədalət bəzilərində hububat və ya qarğıdalı
Tanrıçasıdır. Ümumiyyətlə dizinə bir uşaq oturtmuş, bir
əlində zəfər əlaməti xurma budağı, digər əlində buğda başağı
olan bir gənc qız olduğu qəbul edilir.
- Tərəzi / Scales / Tərəzi (24 Sentyabr-23 Oktyabr): Başlanğıcda
Əqrəb Bürcündəki əqrəbin məngənələri olaraq düşünüldü.
Sonradan Romalılar bu tarixlərdə gecə ilə gündüz bərabər vəziyyətə
gəldiklərindən tarazlıq və bərabərlik mənasında tərəzini qəbul
etdilər. Tərəzi original adlar içində canlı bir varlığın
adı verilməmiş tək bürcdür.
- Scorpius / Scorpion / Əqrəb (24 Oktyabr-22 Noyabr): Mifologiyada
ovçu Orionu öldürən əqrəb bu bürcə adını verər. Bu səbəblə
də səmada Əqrəb yüksələrkən Orion takımyıldızı üfüqün
altına enər, ikisi birlikdə səmada etməzlər.
- Oxatan / Archer / Oxatan (23 noyabr-22 dekabr) Yunan
mifologiyasında Tanrı Panın oğlu və oxçuluğu ilk icad edən
Crosus olaraq keçər. Yarı insan yarı canavar, ox və nəşri
əqrəbin ürəyinə istiqamətləndirmiş insan başlı bir at şəklindədir.
- Oğlaq / Sea Goat / Oğlaq (23 dekabr-20 yanvar) Orijini
Yunanlılardan köhnəyə Babillilərə gedər. Yunan mifologiyasında
isə keçi başlı Tanrı Pan olaraq bilinir. Nil çayına
daldığında canavar Typhon gəlincə tələsiklə qaçdığı üçün alt
tərəfi balıq quyruğu olaraq qalmışdır.
- Dolça / Water bearer / Dolça (21 yanvar-19 fevral): Bu da
orijini Mezopotamyaya uzanan bir simvoldur. Başlanğıcda
dünyaya ölümsüzlük suyu tökən Tanrı, qaz və tovuz quşu
fiqurlarıyla göstərilən bu bürc Yunan mifologiyasında, Olimpus
dağına aparılıb orada Tanrı Zeus tərəfindən digər Tanrılara
şərab dağıt / paylamaqla vəzifələndirilən bir çobanı təmsil edər.
- Balıqlar / Fishes / Balıq (20 Fevral-20 Mart): Bu bürc
Babillilərdən etibarən quyruqları bir-birlərinə bağlı iki
balıq olaraq göstərilər. Romalılara görə isə çaya girib yenə
canavar Typhon gəldiyində üzərək qaçan Venera və oğlu
Cupid'dir.
|
